سيستم سوخت رساني و جرقه خودروهاي سواري (بخش دوم - پمپ سوخت و فیلتر سوخت)

پمپ سوخت (پمپ بنزین)

اگر مخزن سوخت پایین تر از سطح موتور باشد، لازم است از یک پمپ برای ارسال سوخت به سیستم سوخت رسانی موتور استفاده شود (در موتور سیکلت استفاده از پمپ سوخت به دلیل بالا بودن سطح مخزن نسبت به موتور لازم نیست).
پمپ سوخت باعث به جریان افتادن سوخت درون لوله ها می شود و سوخت را از مخزن به سوی سیستم سوخت رسانی هدایت می نماید. محل قرارگیری پمپ سوخت در مدار سوخت رسانی، با توجه به نوع سیستم، عبارت است از:
الف) سیستم سوخت رسانی کاربراتوری که پمپ، قدرت خود را از حرکت و انرژی سوپاپ می گیرد.
ب) سیستم سوخت رسانی انژکتوری؛ که نیروی حرکتی خود را به طور مستقیم از موتور دریافت نمی کند و یک موتور الکتریکی با استفاده از انرژی الکتریکی آن را به حرکت در می آورد.


 پمپ مکانیکی سوخت

پمپ های مکانیکی سوخت در اکثر خودروها از نوع دیافراگمی است.
اجزای ساختمان پمپ سوخت دیافراگمی عبارت است از:
1) دیافراگم، 2) فنر دیافراگم 3) سوپاپ های یک طرفه، 4) استکانی و فیلتر، 5) اهرم بندی و شیطانک، 6) بدنه بالا و پایین پمپ
این نوع پمپ نیروی خود را مستقیما از میل سوپاپ می گیرد.

مراحل کار این پمپ ها به شکل زیر است:
الف) مرحله مکش: وقتی که دایره خارج از مرکز میل سوپاپ زیر شیطانک قرار گرفت، اهرم شیطانک دیافراگم را به سمت پایین می کشد و با افزایش حجم بالای دیافراگم، فشار این منطقه از فشار جو کمتر می شود. بنابراین سوخت از مخزن با فشار جو و بازشدن سوپاپ یک طرفه ورودی به این منطقه هدایت می شود.

ب) مرحله ارسال: در این مرحله، اهرم شیطانک و در نتیجه دیافراگم به سمت بالا حرکت می کند و سوخت را از طریق سوپاپ یک طرفه خروجی به سمت کاربراتور هدایت می نماید. در صورتی که پیاله کاربراتور خالی باشد، این سوخت به داخل پیاله کاربراتور وارد می شود.
در صورت پر بودن پیاله، مجرای ورودی آن در حالت بسته است. پس این سوخت یا در مسیر متوقف می شود و یا از طریق مدار برگشت به مخزن یا مدار اولیه برمی گردد.

 

 دستورالعمل پیاده و سوارکردن، عیب یابی و رفع عیب پمپ سوخت مکانیکی (دیافراگمی)

وسایل مورد نیاز:
- خودرو کامل؛
- راهنمای تعمیر و نگهداری خودرو؛
- ابزار عمومی؛
- ابزار کنترل دبی و فشار؛
- تجهیزات ایمنی؛

 نکات ایمنی

- تجهیزات ایمنی را در دسترس قرار دهید.
- موجودی سوخت بنزین را بررسی کنید.
- لوله ها و بست ها را کنترل کنید.
- فیلتر بنزین را از نظر گرفتگی آزمایش کنید.

 اندازه گیری دبی و فشار پمپ

- لوله بنزین کاربراتور را جدا کنید و انتهای آن را به ابزار کنترل فشار وصل کنید.
- موتور را راه اندازی کنید.
- فشار اندازه گیری شده را با مشخصات توصیه شده مقایسه کنید.
- ابزار کنترل فشار را پس از خاموش کردن موتور با رعایت نکات ایمنی جدا کنید.
- لوله سوخت را درون یک مخزن مدرج قرار دهید.
- مجددا موتور را راه اندازی کنید.
- سوخت ارسالی به وسیله پمپ را در زمان یک دقیقه اندازه گیری کنید. (مقدار مجاز حداقل 800 سانتی متر مکعب باید در دور آرام باشد)
- اگر دبی و فشار پمپ از مقدار مندرج در دستورالعمل کمتر است باید پمپ را پیاده وو بررسی نمایید.
 

 پیاده کردن پمپ سوخت

با رعایت نکات ایمنی به ترتیب زیر عمل نمایید:
- لوله ورودی سوخت از پمپ را جدا کنید.

- لوله برگشت سوخت از پمپ را جدا کنید.
- لوله خروج سوخت را جدا کنید.
- پیچ های پمپ را باز و پمپ را پیاده کنید.

- طریقه نصب پمپ عکس پیاده کردن آن است.
 

 باز کردن و بستن پمپ سوخت

- اگر پمپ سوخت از نوع پرسی (غیر قابل تعمیر) باشد، پیچ های دور پمپ را باز کرده و قسمت بالایی آن را از بدنه اصلی جدا کنید.
- خار (های) محور شیطانک را خارج کنید.
- شیطانک و اهرم را پیاده کنید.
- دیافراگم، اهرم بندی و فنر آن را پیاده کنید.
- سوپاپ های یکطرفه را جدا کنید.
- اجزای پیاده شده را بررسی کنید.

- ساییدگی در قطعات را کنترل و در صورت نیاز تعویض کنید.
- سوپاپ های یک طرفه را در صورت معیوب بودن تعویض کنید.
- نیروی فنر پمپ سوخت را آزمایش و در صورت معیوب بودن تعویض کنید.
- کلیه واشرهای آب بندی و عایق کننده را تعویض کنید.
- بستن پمپ سوخت، عکس مراحل باز کردن آن است.
- قبل از محکم کردن پیچ های دور دیافراگم، لازم است شیطانک را به طرف پمپ فشار دهید تا دیافراگم در انتهای مرحله مکش خود قرار گیرد. سپس در این وضعیت پیچ های دور دیافراگم را مجکم کنید.
- خروجی پمپ بنزین را مسدود نمایید و با عمل پمپ کردن فشار روی دیافراگم را بالا ببرید. در این حال به نشتی اطراف دیافراگم توجه کنید. اگر نشتی داشته باشد، پیچ های دور دیافراگم را محکم کنید.
- پمپ را روی موتور به طوریکه شیطانک در بالای دایره خارج از مرکز قرار گیرد، نصب کنید.

- پیچ های پمپ را با گشتاور توصیه شده محکم کنید.
- لوله های ورودی، خروجی و برگشت سوخت را روی پمپ نصب کرده و بست های آن ها را محکم کنید.
- با راه اندازی موتور عملکرد پمپ را کنترل کنید.

 فیلتر سوخت

- فیلتر سوخت یا همان فیلتر بنزین وظیفه دارد تا ناخالصی ها و ذرات معلق موجود در سوخت را به دام اندازد و از ورود آن ها به سیستم سوخت رسانی و اتاق احتراق جلوگیری کند.
فیلتر سوخت به صورت یکپارچه با بدنه و یا جدا شونده کاغذی ساخته می شود. فیلترها را طبق توصیه های کارخانه سازنده خودرو تعویض می کنند.
 

 دستورالعمل تعویض فیلتر سوخت

وسایل لازم:
کتاب راهنمای سرویس خودرو
خودرو
فیلتر سوخت توصیه شده
ابزار عمومی
 

 دقت کنید:

- فیلتر سوخت را پس از طی مسافت یا زمان تعیین شده تعویض کنید.
- در صورت تعویض نکردن، فیلتر مسدود می گردد و سوخت رسانی به سیستم سوخت موتور دچار اختلال می شود.
- از فیلتر توصیه شده استفاده کنید.
- در زمان نصب فیلتر به فلش نشان دهنده جهت ورود و خروج سوخت که روی فیلتر حک شده است توجه نمایید.
- با استفاده از دفترچه راهنما محل فیلتر سوخت را پیدا کنید و در صورت ضرورت خودرو را توسط بالابر در ارتفاع مناسب قرار دهید.
- با استفاده از ابزار مناسب بست های دو طرف فیلتر را باز و فیلتر را جدا کنید.

- فیلتر جدید را با تعیین جهت قرار گرفتن صحیح آن در محل خود نصب کنید.
 

منبع : درس فنی سال سوم هنرستان مبحث سیستم سوخت رسانی و جرقه خودرو